Giải pháp mềm cá nhân trong việc chống bão lũ

Ngay trong cơn bão vừa xảy ra như bão số 10 và số 11 đã khiến nhiều người thấp thỏm, lo âu, khi có người thân trong gia đình đang trong vùng lũ. Vấn đề đặt ra là, phải có giải pháp mềm cá nhân trong việc chống bão lũ nhằm hạn chế đến mức thấp nhất hậu quả hoặc chí ít bảo tồn tính mạng. 

10/10/2025

Hai con chị Nguyễn Thị Liên (thôn Tân Nhiên, xã Vân Nham, Lạng Sơn) cùng ba cháu bé nhà hàng xóm, trong đó có cháu 5 tháng mắc kẹt trong gác xép một ngôi nhà, trong bão số 10 – Ảnh: Nông Loan

Các giải pháp này không đòi hỏi công trình xây dựng lớn mà tập trung vào sự chuẩn bị và hành động chủ động ứng phó trước với các thảm họa của tự nhiên bất ngờ ập tới, đặc biệt ở các vùng thường xuyên có thiên tại xảy ra hàng năm, gây ra nhiều hậu quả tiêu cực.

Trên thực tế, tùy vào tình hình của mỗi nơi, các gia đình khác nhau mà có các giải pháp mềm cá nhân quan trọng khác nhau. Nhưng sau đây là vài giải pháp cơ bản nhất như:

Chuẩn bị trước, sẵn, để ở đó

Chuẩn bị “Túi Sinh tồn Khẩn cấp”. Đây là hành động thiết thực nhắm ứng cứu trong tình huống khẩn cấp như mỗi gia đình nên chuẩn bị sẵn một chiếc túi chứa vật dụng thiết yếu, đủ dùng trong ít nhất 72 giờ (3 ngày) – thời gian cần thiết để lực lượng cứu hộ tiếp cận.

Vật phẩm cơ bản cần chuẩn bị như: Nước và Thực phẩm đóng chai (tối thiểu 3 lít/người/ngày), thực phẩm khô, lương khô, đồ hộp dễ mở, có thể ăn liền hoặc xử lý đơn giản có thể dùng ngay.

Phương tiện liên lạc và đèn pin: các loại radio/đài FM chạy pin hoặc quay tay (để cập nhật thông tin khi mất điện), đèn pin, pin dự phòng, còi báo hiệu, nếu có càng tốt.

Hộp y tế nhẹ: Hộp sơ cứu cơ bản, thuốc men cá nhân (thuốc huyết áp, tiểu đường, hạ sốt trẻ em,tiêu chảy, cầm máu …vv, tùy vào thể trạng và tình trạng thường xuyên của các thành viên trong gia đình), khẩu trang và sơ cứu đơn giản như băng gạc làm sẵn.

Tài chính & giấy tờ tùy thân: Bản sao các giấy tờ tùy thân quan trọng (CMND/CCCD, sổ hộ khẩu, giấy khai sinh), tiền mặt dự phòng (không phụ thuộc vào ATM).

Vật dụng khác: như ao mưa, chăn mỏng giữ nhiệt, dây thừng buộc neo đầu, bật lửa/diêm, dụng cụ đánh lửa khác, nếu có.

Nâng cao kiến thức và kỹ năng sinh tồn trong các thành viên

Luyện tập kỹ năng bơi lội và cứu đuối: Đây là kỹ năng sinh tồn cơ bản nhất trong môi trường lũ lụt, đặc biệt với các địa phương thường xuyên có bão lũ xảy ra.

Hiểu rõ những chỗ sơ tán cộng đồng mỗi khi bão lũ: Mỗi người trong gia đình phải biết rõ địa điểm trú ẩn an toàn đã được chỉ định sắn từ trước của địa phương, các điểm trú ẩn an toàn, các tuyến đường không bị ngập sâu hoặc sạt lở, chờ nhận được ứng cứu của các cơ quan chức năng.

Kỹ năng sơ cứu cơ bản: Học cách cầm máu, xử lý vết thương nhẹ, và đặc biệt là kỹ thuật hồi sức tim phổi (CPR) để hỗ trợ người bị nạn, người thân, thành viên khác trong gia đình.

Biết cách ngắt điện và khóa ga, nếu chưa bị ngắt toàn bộ hệ thống: Biết vị trí và cách ngắt cầu dao điện tổng và khóa van gas an toàn, ngay khi nhận được cảnh báo bão lũ, nhằm tránh hỏa hoạn và giật điện.

Lập kế hoạch ứng phó chung 

Thiên tai có thể xảy ra bất cứ lúc nào và làm chia cắt các thành viên gia đình, do đó các thành viên cần phải bàn bạc để ứng phó chung trong các thảm họa hay các tình huống khẩn cấp như:

Thiết lập điểm hẹn: Xác định một điểm hẹn tập trung ngoài khu vực nguy hiểm (ví dụ: nhà người thân ở khu vực cao hơn, trường học kiên cố) nếu các thành viên bị chia cắt khi bão lũ ập đến.

Duy trì điện thoại liên lạc: Chỉ định một người liên lạc ngoài khu vực thảm họa (ví dụ: người thân ở thành phố khác) làm đầu mối trung gian để các thành viên thông báo tình hình của mình cho nhau. Điều này hiệu quả hơn là cố gắng gọi trực tiếp cho nhau trong vùng bão.

Tắt pin các điện thoại của các thành viên trong gia đình ,chỉ để duy nhất một điện thoại liên lạc duy nhất, tránh mất liên lạc, khi hết pin, trong khi thời gian bão lũ còn dài ngày, chưa được ứng cứu kịp thời.

Bảo vệ tài sản quan trọng: Di chuyển các đồ vật có giá trị, thiết bị điện tử và tài liệu quan trọng lên tầng cao nhất hoặc đặt trong các thùng chứa chống nước.

Nhưng cần ràng buộc và neo đậu để phòng tránh bị trôi khi bão lũ lên cao như tình trạng ô tô trôi vô định trong nước trong những này qua của một số gia đình.

Giải pháp cá nhân kiểu Nhật Bản

Một giải pháp cá nhân mà người dân Nhật Bản thường dùng là họ thường chuẩn bị “Túi Phòng Tai” (Bousai Bag): Đây là giải pháp mềm cá nhân tiện lợi, hiệu quả, rất phù hợp với cộng đồng người Việt của chúng ta.

Thực tế là, bên cạnh các công trình vĩ đại chống ngập lụt, bão lũ thì người dân Nhật Bản đặc biệt chú trọng đến sự tự lực của người dân, thông qua việc chuẩn bị đồ dùng, vật dụng cá nhân đơn giản và được gọi là “Túi Phòng Tai” rất hay.

Túi Phòng Tai là một bộ dụng cụ sinh tồn khẩn cấp mà mỗi người dân Nhật Bản được khuyến cáo chuẩn bị sẵn sàng và dễ tiếp cận tại nhà (thường đặt ở gần cửa ra vào) để sử dụng ngay khi thiên tai xảy ra hoặc khi cần sơ tán khẩn cấp.

Trong đó có các đồ thiết yếu chứa các vật dụng tối thiểu để sinh tồn trong ít nhất 3 ngày (thời gian cần thiết để lực lượng cứu hộ tiếp cận) bao gồm các thứ như:

Thực phẩm và nước uống dự trữ.

Đèn pin, bật lửa hoặc diêm, nến.

Quần áo ấm, chăn mỏng khẩn cấp.

Radio (có thể lên dây cót): Đặc biệt quan trọng vì đây là phương tiện thông tin duy nhất khả dụng khi truyền hình, internet và điện thoại bị cắt đứt. Nhiều radio còn được gắn thiết bị định vị để hỗ trợ công tác tìm kiếm, cứu nạn, có thể ứng cứu.

Bộ dụng cụ sơ cứu, thuốc men cá nhân.

Bản sao giấy tờ tùy thân và tiền mặt.

Nhật Bản là nước có các công trình chống bão lũ, ngập nước hiệu quả của nhà nước; nhưng người dân cũng trang bị các kiến thức phòng thủ hiệu quả không kém.

Các biện pháp đơn giản này đã giúp cho các thành viên trong cộng đồng ứng phó hiệu quả với thiên tai, bão lũ bất ngờ ập tới. Chuẩn bị các giải pháp cá nhân tự chủ, tự động trong cộng đồng, cá nhân, gia đình là rất quan trọng và chúng ta cần nên học hỏi.

Trên đây là vài giải pháp đơn giản, không phải điều gì lớn lao nhưng bạn sẽ thấy hữu ích không may rơi vào cảnh “màn trời, chiếu đất” hay chạy lũ trong đêm.

Vài điều ứng phó khẩn cấp nhưng có thể lại quan trọng và hữu ích. Nhằm giúp bảo vệ bản thân, gia đình nhỏ, tránh hoảng loạn, gây căng thẳng tâm lý, tinh thần, trong các thành viên gia đình; trước khi có được sự ứng cứu của các cơ quan chức năng kịp thới tới giúp đỡ.

Diệu Thanh