Doanh nghiệp sản xuất xanh
Thịt có nguồn gốc từ thực vật đã và đang phát triển ổn định, bền bỉ theo thời gian và tại thị trường Mỹ, thịt chay có thời gian phát triển nóng, có được sự chú ý nhất định từ nhiều đối tượng khách hàng, người tiêu dùng. Phản ánh một mối quan tâm mới của nhiều người Mỹ ngày nay đã và đang biến ẩm thực chay thành lối sống xanh hàng ngày của họ.
23/4/2025
Thịt chay có nguồn gốc thực vật như đậu, gạo, đậu Hà Lan, đậu nành, khoai tây, chất béo tự nhiên từ dầu dừa để tạo ra các sản phẩm thịt tổng hợp có mùi vị và cấu trúc giống với thịt thật.
Ước tính 1-5% dân số Mỹ ăn chay trường và có nhiều khuynh hướng ăn chay hiện nay. Trong đó có một số khuynh hướng ăn chay nổi bật như sau:
-Vegan, tức là thuần chay hoàn toàn, chỉ sử dụng thức ăn từ thực vật.
-Ăn chay từ sản phẩm từ thuần thực vật nhưng có sử dụng trứng, sữa.
-Ăn chay từ sản phẩm từ thuần thực vật và không dùng trứng, không sử dụng tỏi, hành, gia vị có mùi nặng.
-Ăn chay từ sản phẩm từ thuần thực vật không dùng trứng nhưng vẫn dùng sữa động vật.
– Ăn chay từ thực vật, hạn chế tối đa sử dụng thịt, nhưng không loại bỏ hoàn toàn khỏi khẩu phần ăn hàng ngày hay còn gọi là chay kỳ, chay ngày.
Tại thị trường Mỹ, có hai công ty nổi bật trong sản xuất thịt chay nổi tiếng là Impossible Foods và Beyond Meat.
Từ thành công vang dội của Công ty thực phẩm chay Beyond Meat có trụ sở tại California, nhiều hãng chuyên sản xuất thịt thông thường như Nestle SA, Tyson Foods cũng gia nhập thị trường thịt chay. Phải kể tới các “ông lớn” khác đã tham gia như: Maple Leaf Foods (Canada), Perdue Foods (Mỹ), Smithfield Foods (Trung Quốc) và Meatless Farm (Anh)…vv
Nhu cầu về các sản phẩm thay thế thịt động vật đã đạt đỉnh điểm với đợt IPO của Beyond Meat trong năm 2019. Họ đã trở thành startup IPO thành công nhất thời điểm đó kể từ cuộc khủng hoảng toàn cầu năm 2008. Cổ phiếu của công ty này đã tăng giá trị gần gấp 10 lần chỉ trong 2 tháng đó và có vốn hóa thị trường đạt mức cao nhất khoảng 14 tỷ USD vào thời kỳ đó.
Vào thời hoàng kim đó, cổ phiếu của Beyond Meat được giao dịch với mức định giá rất cao, gấp tới 122 lần doanh thu của công ty va trở thành cổ phiều nóng của các nhà đầu tư. Nhưng sau đó hàng loạt đối thủ cạnh tranh cũng nhảy vào thị trường mới này, hậu quả làm ngành thịt chay mới đã tụt dốc không phanh.
Thêm vào đó, thịt chay có nguồn gốc thực vật đang đối mặt với một số thách thức trong việc thuyết phục người tiêu dùng chấp nhận nó như một sản phẩm chính thức trong chế độ ăn uống hàng ngày của họ. Trừ một số ít người theo đuổi lối sống trường chay, có định hưỡng rõ ràng về mặt đạo đức hoặc có các khuynh hướng tu tập, tâm linh, thiền định rõ ràng. Việc sản phẩm thịt chay tiếp cận rộng rãi vao đời sống đại chúng còn thương đối khó khăn.
Ngành hàng thị trường thịt chay của Mỹ đang ngày càng trở nên đông đúc hơn rất nhiều. với số lượng khoảng hàng chục công ty sản xuất thịt từ thực vật. Mỗi công ty tạo ra doanh thu bán lẻ hàng trăm ngàn đô mỗi năm đã và đang tạo ra sự cạnh tranh lớn với nhau, tìm kiếm các đối tượng khách hàng mới mỗi năm càng ráo riết hơn.
Sự cạnh tranh khốc liệt này khiến những người mới tham gia khó tạo ra sự khác biệt trong khi các công ty đã có chỗ đứng cũng gặp khó trong việc duy trì tốc độ tăng trưởng và lợi nhuận.
Tuy nhiên, qua nhiều năm làm thị trường, các công ty thịt chay của Mỹ đã có hàng ngàn điểm bán và hệ sinh thái sản phẩm phong phú đa dạng. Thị trường thịt chay cũng ngày càng tấp nập và nhộn nhịp hơn rất nhiều.
Nhiều tờ báo gọi đây là ‘cuộc cách mạng không thịt’ để mô tả xu hướng tiêu dùng mới này. Xu hướng tiêu dùng các thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật với sức hấp dẫn ngày càng lớn, thu hút lượng khách hàng lớn. Nhưng có vẻ các nhận định này còn quá sớm khi nhu cầu thịt chay có vẻ chững lại, sau thời gian sốt nóng.
Sự phát triển của thị trường thịt chay dù không quá nóng, nhưng sức bền bỉ của các thương hiệu chay này rất lớn. Nhiều người ăn chay và theo đuổi định hướng sản xuất thực phẩm chay như một việc cần làm, không hẳn theo đuổi lợi nhuận. Họ làm vì mục đích khác ngoài công tác làm thị trường đơn thuần. Vì thế các thương hiệu chay, dù lợi nhuận không cao nhưng vẫn sống bền bỉ theo thời gian.
Mặc dù vậy, về cơ bản làm thị trường và sản xuất ở bất kì ngành sản xuất nào cũng cần duy trì biên lợi nhuận ổn định, mới có thể tính đến đường lối phát triển ổn định lâu dài được. Do đó về căn bản thì chỉ những đơn vị nào có lợi nhuận mới duy trì, phát triển và mở rộng được thị trường.
Nhưng các đơn vị sản xuất thịt chay với các sản phẩm xanh đúng nghĩa, rất đáng được khuyến khích phát triển mở rộng. Góp phần phát triển các sản phẩm thực phẩm truyền thống và sản phẩm mới, mang tính bền vững hơn như thực phẩm chay đi sâu vào đời sống của nhiều người và đang trở thành một phần trong không gian thưởng thức ẩm thực lành mạnh vì sức khỏe và là một phần theo đuổi lối sống xanh của nhiều người hiện nay.
Nguyên Minh
